Plany zbudowana dział samobieżnych mogących zastąpić artylerię powstawały w pracowniach konstruktorów niemieckich jeszcze przed wybuchem II wojny światowej. Pierwsze pojazdy zaczęły powstawać mniej więcej dwa lata przed jej wybuchem. Konstrukcja tych pojazdów w początkowym okresie bazowała na podwoziach czołgów PzKpfw III. Z chwilą gdy Wehrmacht zaczął ponosić coraz większe straty na froncie wschodnim rozpoczęto seryjną produkcję dział samobieżnych. Tak narodziły się działa samobieżne.
Sturmgeschűtz III- działo samobieżne wybudowane na podstawie podwozia czołgu PzKpfw III. Wybudowano kilka wersji tego działa z których najbardziej udaną była wersja z haubicą 150 mm. Masa całkowita wynosiła około 24 ton, długość 677cm, szerokość 295 cm, wysokość 216 cm, silnik Maybach o mocy 221 koni mechanicznych, załoga 4 osoby. W zależności od wersji maszyny tego typu posiadały działa o długości od 17 mm do 150mm. Do uzbrojenia dochodził karabin maszynowy 7,9mm. Zasięg w terenie wynosił 95 km, na drodze 150 km. Niestety nie były to pojazdy szybkie bowiem prędkość na drodze dochodziła tylko do 38 kilometrów na godzinę. Wojska radzieckie wykorzystywały zdobyte pojazdy do produkcji dział samobieżnych SU.
Marder- pojazd ten powstał na bazie zdobytych francuskich ciągników pancernych, oraz na bazie niemieckich czołgów lekkich PzKpfw II. W celu uzbrojenia pojazdów tego typu wykorzystywano zdobyczny sprzęt radziecki przystosowany do niemieckiej amunicji. Miało to miejsce w przypadku radzieckiej armaty F-22 kalibru 76, 2 mm. Załoga składała się z 4 osób. Pancerz od 20 do 30 mm. Prędkość od 40 do 50 km na godzinę. Silnik Maybach o mocy 103 kW. Uzbrojenie wersji Marder II armata kal 75 mm, karabin maszynowy MG 7,9 mm. Masa 11 ton, długość 610 cm, szerokość do 230 cm, wysokość do 260 cm.
Jagdpanter- niszczyciel czołgów projektowany na podwoziu czołgu PzKpfw V. Niszczyciel był produkowany w zakładach Daimler Benz oraz Krupp. Seryjna produkcja tego pojazdu ruszyła od stycznia 1944 a zakończyła się dopiero na przełomie marca i kwietnia 1945 roku wobec klęski na frontach. W swojej kategorii pojazd ten był uważany za jeden z najlepszych. Załoga składała się z 5 osób, uzbrojenie armata kalibru 88 mm plus karabin maszynowy 7,92 mm, silnik Maybach o mocy 515 kW. Wyprodukowano łącznie ponad 400 sztuk tych pojazdów. Zasięg w terenie 140 km, zasięg na drodze 210 km.
Jagdpanzer IV- zmodernizowana wersja Stug III. Załoga składała się z 4 osób. Armata kal 75 mm plus karabin maszynowy 7,92 mm. Pojazd tego typu miał tę zaletę, iż był tańszy od innych pojazdów przeciwpancernych i łatwiejszy w produkcji, miało to znaczenie wobec pogarszającej się sytuacji na frontach II wojny światowej. Zbudowano ponad 800 pojazdów tego typu, głównie na podwoziach czołgu PzKpfw IV. Wadą była prędkość w terenie wahająca się między 18 km na godzinę a 21 km na godzinę.
Hetzer- typ lekkiego niszczyciela czołgów. Głównym atutem była niska sylwetka. Seryjna produkcja ruszyła dopiero w kwietni 1944. Nie oznaczało to, że powstała niewielka liczba egzemplarzy. Według szacunków przemysł niemiecki chylący się powoli ku upadkowi wyprodukował prawie 3 tysiące tych maszyn. Maszyny tego typu były produkowane na terenie Protektoratu Czech i Moraw. Załoga 4 osoby, uzbrojenie armata kalibru 75 mm, karabin 7,92 mm, silnik 160 KM. Kariera tego pojazdu nie skończyła się w momencie zakończenia działań wojennych. Armia Czechosłowacka produkowała te pojazdy pod zmienioną nazwą do początku lat 50 tych, kilkadziesiąt egzemplarzy dostała armia szwajcarska.
Jagdpanzer Tiger Ferdinand- działo samobieżne nazwane na cześć konstruktora Ferdynanda Porsche. Najcięższy z niszczycieli czołgów użytych podczas II wojny światowej. Waga 65 ton. Niestety pojazd ten miał wiele wad. Niewielka zwrotność, wielkie zużycie paliwa, niewielka prędkość 20km na godzinę. Załoga 6 osób. Uzbrojenie armata kal 88 mm. Powstało tylko 90 egzemplarzy. Już podczas swojego debiutu na polu walki na froncie wschodnim egzemplarze tam skierowane ulegały awariom. Większość egzemplarzy walczyła we Włoszech, nieliczne pozostały na wschodzie. Ostatnią bitwą w jakiej wzięły udział te pojazdy była bitwa o Berlin w 1945 roku.
Polecam:
Broń Pancerna Wehrmachtu
Encyklopedia II wojny światowej
Autor: Arkadiusz Sieruga