Idea „Rzeszy” ma w dziejach Niemiec bardzo głębokie korzenie. Już w średniowieczu istniało Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego (I Rzesza)- państwo o uniwersalnym, ponadnarodowym charakterze, obejmujące liczne księstwa i wolne miasta. Choć faktycznie rozpadło się na dziesiątki niezależnych krajów, formalnie istniało aż do 1806 roku, gdy zostało rozwiązane przez cesarza Franciszka II pod presją Napoleona. Tę historyczną strukturę później zaczęto nazywać „Starą Rzeszą”.

Po upadku Napoleona doszło do epoki Związku Niemieckiego (1815–1866), czyli luźnej federacji 39 państw niemieckich. Kluczową rolę zaczęły wtedy odgrywać Prusy, które dążyły do zjednoczenia Niemiec pod swoim przywództwem, rywalizując z Austrią. Przełomem była wojna prusko-austriacka z 1866 roku, po której Prusy wykluczyły Austrię z polityki niemieckiej i utworzyły Związek Północnoniemiecki- przedsionek przyszłego państwa narodowego.

Prawdziwe zjednoczenie nastąpiło po wojnie francusko-pruskiej w 1870/71 roku. Zwycięstwo nad Francją pozwoliło kanclerzowi Otto von Bismarckowi przekonać południowe państwa niemieckie do przyłączenia się do federacji pod przewodnictwem pruskiego króla. 18 stycznia 1871 roku w Wersalu ogłoszono powstanie Cesarstwa Niemieckiego, a króla Prus Wilhelma I koronowano na cesarza niemieckiego (Kaisera).

Nowe państwo przyjęło oficjalnie nazwę „Deutsches Reich”- Rzesza Niemiecka. Wbrew potocznemu znaczeniu nie chodziło o „imperium”, ale o kontynuację historycznej Rzeszy, choć tym razem opartej na narodowym, niemieckim fundamencie i silnej władzy pruskiej. W historiografii nazywa się je później II Rzeszą, dla odróżnienia od średniowiecznego poprzednika.

Nazwa „Deutsches Reich” przetrwała wszystkie kolejne systemy polityczne:

1871–1918 – monarchiczne Cesarstwo Niemieckie (II Rzesza),

1919–1933 – demokratyczna Republika Weimarska,

1933–1945 – dyktatura Hitlera (zw. potocznie „III Rzeszą”)

Objęcie władzy przez Hitlera nie zmieniło oficjalnej nazwy państwa. Mimo że termin „III Rzesza” zrobił karierę propagandową i publicystyczną, nigdy nie został nazwą prawną. Używano go jedynie symbolicznie, aby przedstawić nazistowskie państwo jako „kontynuację wielkiej historii Niemiec”.

Dopiero od 1943 roku zaczęto stosować oficjalnie rozszerzoną formę „Grossdeutsches Reich” (Wielka Rzesza Niemiecka), podkreślając, że po aneksji Austrii i wielu podbojach Niemcy miały być nadrzędnym imperium obejmującym wszystkich Niemców.