Budowę Kwatery Hitlera w Gierłoży rozpoczęto późnym latem 1940r. pod pozorem budowy zakładów chemicznych "Askania". Uczestniczyło w niej około 3 tysiące robotników z "Organizacji Todt", której założycielem był gen. mjr dr inż. Fritz Todt. Jego inżynierowie byli znakomitymi specami od budowy bunkrów i umocnień wojskowych. Współpracowały z nimi także następujące firmy: Weys und Freitag, Simmens, Beton Bauwerke Eckermann oraz dwie specjalistyczne firmy z dziedziny wentylacji z Lubeki i Berlina. Za maskowanie odpowiedzialność ponosiła firma ogrodnicza Seitenspinner. To ona sprowadziła mech z Alp który do dnia dzisiejszego porasta ruiny bunkrów oraz w zależności od pory roku zmieniała siatki maskujące by dopasować je do koloru liści. Jednocześnie zasadziła duże ilości małych drzewek i krzaków na dachach bunkrów by ukryć je przed obserwacją lotniczą. Po śmierci Todta w lutym 1942r. odpowiedzialność za budowę ponosili inż. Albert Speer i inż. Behrens. Budowę prowadzono po obydwu stronach drogi asfaltowej biegnącej od Kętrzyna do Węgorzewa. Jej obszar liczył około 250 ha. Na północ od drogi znajdowała się linia kolejowa (Kętrzyn-Węgorzewo). Wybudowano do niej bocznice kolejową z długą rampą pozostająca do dyspozycji pociągów specjalnych. Zarówno droga jak i linia kolejowa już w 1941r. były zamknięte dla ludności cywilnej.

Wyodrębnić należy trzy fazy budowy kwatery:

Faza pierwsza 1940-1941 – to powstanie lekkich budowli z cegieł, czasami betonu.
Faza druga 1942-1943 – to rozbudowa istniejących już budynków poprzez dodanie przybudówek i budowa nowych lekkich schronów.
Faza trzecia 1944 – to wzmocnienie istniejących już schronów nowymi, zewnętrznymi płaszczami betonowymi. Na stropach niektórych bunkrów rozmieszczono stanowiska ciężkich karabinów maszynowych.

Bunkry w Wilczym Szańcu można podzielić na trzy grupy:

Typu ciężkiego o grubości dachu i ścian od 4 do 8 metrów (takich obiektów na terenie Gierłoży było 9).
Typu średniego o grubości stropów od 0,5 do 4 metrów.
Typu lekkiego z oknami – kasyna, adiutantury, herbaciarnie.
Na południe od bunkra Hitlera w odległości 5 km powstało lotnisko główne a, na południowy wschód około 1 km lotnisko pomocnicze. Cały obszar kwatery składał się z trzech zależnych od siebie stref (trzy fazy, strefy, trzy rodzaje bunkrów – coś ta trójka niepokojąco często się pojawia, mam nadzieję że to tylko przypadek).

STREFA I – To centrum kwatery Hitlera , usytuowana na północ od linii kolejowej. Były tu bunkry: Hitlera, Keitla, dr Dietricha, Bormana i centrali telefonicznej. Znajdowały się tu również żelbetonowe i ceglane budowle Jodla, Goringa, lekarzy ,osobistej adiutantury i wydziału personalnego wojsk lądowych. Należy również wspomnieć o dwóch herbaciarniach i kasynach, budynku batalionu przybocznego, kotłowni, saunie i kinie. Do głównej części Strefy I prowadziła droga wyłożona kostką i kamieniem. Na zachodzie i wschodzie strefy znajdowały się wartownie – odpowiednio I i II . Do przekroczenia granicy strefy upoważniały specjalne przepustki. Dotyczyło to wszystkich osobistości, ministrów i generałów przybywających do Hitlera.

STREFA II – Położona na południe od drogi. Znajdowały się tu wydziały sztabowe Wermachtu, pomieszczenia batalionu przybocznego Hitlera oraz centrala dalekopisów. Swoje przedstawicielstwa miały tu też: dowództwo marynarki wojennej i ministerstwa spraw zagranicznych. Nad całością górował potężny i największy budynek kompleksu, schron przeciwlotniczy. Było też coś dla ciała i duszy. Oczywiście kasyno oficerskie w dawnym domu wypoczynkowym.

STREFA III – obejmowała swoim zasięgiem zabudowania znajdujące się w pobliżu drogi oraz na peryferiach Wilczego Szańca. Stacjonowały tu też straż przyboczna oraz ochrona przeciwlotnicza.

Teren wokół kompleksu był otoczony zaporami z drutu kolczastego i polami minowymi o szerokości od 50 do 100 metrów i długości 10 km. Po wojnie dopiero w 1956r. zakończono oczyszczanie pól minowych. Rozbrojono około 55 105 min. Większość obiektów 24 stycznia 1945r. wysadzono w powietrze przez saperów niemieckich z Grupy Korpuśnej gen. E. Hausera. Zużyto tysiące ton ładunków wybuchowych. Szacuję się że na wysadzenie jednego schronu typu ciężkiego zużywano kilka ton trotylu. Wiele czynników miało wpływ na to, by lokalizacja Wilczego Szańca była w Gierłoży.

Teren kwatery od zachodu zabezpieczał system Jezior Mazurskich, od wschodu Twierdza Boyen w Giżycku a od północy bagna. Istniały w pobliżu duże garnizony i koszary (np. w Orzyszu, Mrągowie, Gołdapi). Miejsce to było na uboczu głównych ciągów komunikacyjnych o bardzo małej koncentracji ludności cywilnej z przewagą niemieckiej. Usytuowanie kwatery w terenie którym było dużo pagórków i zagłębień z niezbyt wielkim (8 km2) ale wysokim, gęstym lasem ułatwiało patrolowanie obszaru przez wojska niemieckie. Najważniejszym jednak argumentem był bliskość granicy radzieckiej – 60km. Ten fakt miał kolosalne znaczenie w związku ze zbliżającą się inwazją na ZSRR. To tyle jeżeli chodzi o krótki zarys historyczny kwatery Hitlera.

Gdy dotrzemy już do Wilczego Szańca jako turyści warto to uczynić około godz. 10 (unikniemy tłumów) i zorganizować się w większą grupę około 10-15 osób by wynająć przewodnika. Opowie on nam szereg ciekawych historii i anegdot związanych z tym miejscem. Osobiście nie lubię szybkiego marszu i ciągłego poganiania, więc co rusz gubiłem się w ruinach. Jednak zwiedzanie bez przewodnika Wilczego Szańca mija się z celem. Zawsze można wrócić już samemu na szlak i spokojnie pozaglądać w każdy zakamarek ruin kwatery. Nie chwaląc się, to uczyniłem. Nie należy zapominać o środkach przeciwko komarom. Ludzie to była normalnie rzeźnia. Tysiące , co ja mówię miliony owadów atakowało biednych turystów. Ale nic nie powinno zniechęcić poszukiwacza przygód. Te miejsce należy odwiedzić. To tutaj decydowały się losy Europy i Świata. Przez 800 dni pobytu w tej kwaterze, Hitler wydał szereg rozkazów i decyzji które miały wpływ na ówczesne życie ludzi i narodów. To tutaj miał miejsce jeden z najgłośniejszych i najbardziej spektakularnych zamachów na Wodza III Rzeszy. Ruiny Wilczego Szańca to niemy świadek historii tamtych, jakże strasznych dni. Polecam to miejsce każdemu kto interesuje się historią II Wojny Światowej

Zapraszam oczywiście do obejrzenia zdjęć z tej ciekawej wędrówki, które znajdują się w naszej galerii.

Jeżeli drodzy czytelnicy macie ciekawe info lub fotki z Gierłoży to ZAPRASZAMY!!! Podziel się z nami swoją wiedzą. Oczywiście ciąg dalszy naszych podróży nastąpi niebawem.


ŹRÓDŁA:

Wilczy Szaniec , Twierdza Boyen i okolice oraz inne kwatery Hitlera w Europie.
Czesław Puciato i Wojciech Rużewicz , Kętrzyn 1998r.
www.mazury.info.pl dodaj komentarz »